Shakespeare - in zijn tijd al bezig met toegankelijkheid

Hij is waarschijnlijk de beroemdste schrijver van de wereld. Shakespeare. Wie je ook vraagt, in Europa en zelfs in de andere werelddelen: zelden komt het voor dat iemand zijn naam niet kent - hoewel niet iedereen hem gelezen zal hebben. En anders kent men wel zijn beroemdste toneelcitaat: To be or not to be, that’s the question.

Shakespeare is de auteur van meesterlijke toneelstukken als Romeo en Julia, Hamlet en Othello. Toneelstukken die nog elke dag in de theaters over de hele wereld gespeeld worden. Bijzonder, want de meeste zijn in de 16-de eeuw geschreven en dus al honderden jaren oud. Het overgrote deel van de andere literatuur uit die tijd is allang in de vergetelheid geraakt. Niet de stukken van Shakespeare echter, die uitblinken in het gebruik van taal, met thema's die tijdloos zijn en gaan over: liefde, macht, ambitie en jaloezie, wraak en schuld en vergeving.

Hij is ook de uitvinder van allerlei nieuwe uitdrukkingen die we nog altijd - ook in onze taal - gebruiken zonder dat we vaak weten dat we schatplichtig aan hem zijn. Het ijs breken, in de problemen zitten, wild-goose chase (een vergeefse zoektocht), een hart van goud - het zijn maar een paar van de beeldende vergelijkingen die uit zijn koker komen en die nog altijd tot ons dagelijkse repertoire behoren.

Vreemd is dat we van de schrijver zelf weinig weten. Voor een auteur die een zo verrassend tijdloos oeuvre heeft nagelaten, voelt dat als een omissie aan. We weten dat hij in 1564 is geboren, wie zijn vader en moeder waren, waar hij naar school ging en dat hij al op 18-jarige leeftijd trouwde, dat hij zich in 1590 als toneelschrijver vestigde en later eigenaar was van een theatergezelschap. We weten ook dat hij overleed toen hij 52 was. Maar omdat hij geen brieven of andere biografische documenten heeft nagelaten, weten we weinig van zijn persoonlijkheid, ervaringen en gevoelens. De persoon Shakespeare is in de loop van de tijd geheel achter de schrijver weggevallen. Het enige persoonlijke epistel dat daadwerkelijk aan hem valt toe te wijzen is de brief die hij als testament schreef en die kort vermeldt dat hij zijn een-na-beste bed nalaat aan zijn vrouw.

Er zijn dus nog altijd samenzweerderige stemmen die zich afvragen of hij wel echt heeft bestaan. Zo wordt er geopperd dat Shakespeare in feite een collectief van auteurs was die zich met dit pseudoniem tooide. Of een andere beroemde auteur uit die tijd die deze naam als schuilnaam gebruikte.

Shakespeare is dus misschien een genie dat niet echt heeft bestaan. Een genie dat in de huid kroop van een ander. Een veelkoppig genie zelfs. Wie zal het zeggen? Feit is dat zijn teksten weergaloos zijn en zijn toneelstukken wonderen van vernuftige dialoog. Dat valt des te meer op als we weten dat hij zijn verhalen baseerde op ‘plots’ die hij overnam van anderen. Shakespeare hield ervan onbetekenende verhalen van andere schrijvers her te gebruiken en als ophangpunt te gebruiken voor zijn superieure literatuur. Zo is Romeo en Julia gebaseerd op een klassieke novelle uit Italië en het materiaal van Macbeth geput uit een populair geschiedeniswerk van zijn tijd.

Wij bij Eenvoudig Communiceren vinden dat iedereen iets van Shakespeare zou moeten lezen. Hertaald dan, zodat hij ook toegankelijk is voor mensen met een lager leesniveau. Ook zij moeten kunnen genieten van deze wonderbaarlijke auteur.

En daarom komen we maar liefst met twee boeken van Shakespeare in korte tijd. Allereerst hebben we een extra vereenvoudigde versie gemaakt van Romeo en Julia. Dit boek hadden we als makkelijk boek, nu is het er als extra makkelijke versie.

En binnenkort hebben we alweer de langste dag van het jaar. Het is de dag dat Shakespeares komedie Een Midzomernachtdroom zich afspeelt. Een bosrijk sprookje, dat we niet alleen hebben vereenvoudigd maar ook hebben aangepast aan de tegenwoordige tijd. De auteur, Michiel de Korte, is afgestudeerd op Shakespeare en heeft er een voortreffelijke toegankelijke versie van gemaakt.

Een gotspe om Shakespeare te vereenvoudigen? Ik denk het niet. Sterker, ik denk dat de auteur het zou hebben toegejuicht. Hij was zelf een groot voorstander van democratisering van het toneel. Vóór hem werd alles in het Latijn gedaan. Het gewone volk kon het dus niet volgen. Hij was de eerste die zijn stukken gewoon in het Engels schreef. Juist om iedereen te kunnen bereiken.

Een vereenvoudigde versie, zodat iedereen zijn werk kan lezen, hij zou het idee prachtig hebben gevonden.