HittegolfDonderdag 13 november hield Eenvoudig Communiceren een flitspresentatie tijdens de Landelijke dag Laaggeletterdheid en Digitale Vaardigheden. De tekst van de presentatie vindt u hieronder.
Geachte aanwezigen, beste vrienden, Fijn dat u 5 minuten voor mij heeft! Voor wie mij niet kent, ik ben Marianne Verhallen en werk al bijna 10 jaar bij Eenvoudig Communiceren.
Nu Eenvoudig Communiceren 20 jaar bestaat, is dit een mooi moment om terug te kijken, en om vooruit te kijken. Begonnen als uitgever van de Okee-krant, de krant voor en door mensen met een verstandelijke beperking, zijn wij in de loop van 20 jaar uitgegroeid tot een uitgeverij met bijna 300 titels.
In 2006 gaven we ons eerste boek voor volwassenen uit. Hittegolf van René Appel, in een bewerking van Marian Hoefnagel. In de serie Misdadig, waarin nu ook werk van Thomas, Ross, Charles den Tex en Lineke Dijkzeul vertegenwoordigd is.
Een van mijn vroegste herinneringen aan onze samenwerking met de bibliotheek was in 2007. Toen werden we uitgenodigd door Lydia van Duijn van de bibliotheek in Haarlem. Er was een bijeenkomst over leesbevordering voor zwakke lezers. En we kregen, naast complimentjes over ons fonds, ook forse kritiek. Want onze boeken zagen er niet aantrekkelijk uit! En zwakke lezers moeten verleid worden.
Daar hebben we veel aan gehad! Het is niet voldoende om eenvoudige teksten met een overzichtelijke vormgeving aan te bieden, het boek moet de aarzelende lezer ook aantrekken door de vormgeving. Een klein voorbeeld van de wisselwerking tussen Bibliotheek en Uitgever.
Eenvoudig Communiceren is er trots op, door de Bibliotheek als een belangrijke partner te worden gezien. Wij kunnen echter alleen een partner zijn van de Bibliotheek, dankzij het hele netwerk van grote en kleinere organisaties waar wij allemaal deel van uit maken. Ik noem de stichting Lezen & Schrijven, die het ons mogelijk maakt de serie Leeslicht uit te geven. Sinds september 2007 bestaat deze serie. Zij is speciaal is opgezet voor volwassenen met weinig leeservaring en motivatie. Met een grote variatie aan titels. Denk aan de biografie van Anne Frank, de internationale bestseller Het diner van Herman Koch, het ontroerende maar ook schokkende verhaal De voorlezer, of het verhaal naar de film Intouchables. Een verhaal over een vriendschap tussen twee mannen, dwars door alle maatschappij-scheidingen heen. Dit boek hebben wij eind vorig jaar, samen met Stichting Lezen & Schrijven, cadeau gedaan in een leesclubhoeveelheid aan alle hoofdvestigingen van de Bibliotheek. Om het initiatief vanuit de OBA, met dank aan Tine de Lange en haar opvolger Erik Flentge, de voorleesclubs voor laaggeletterden, nog eens onder de aandacht te brengen, en om de bibliotheek te bedanken voor haar inzet voor onze doelgroep, de laaggeletterden!
Leeslichttitels worden op allerlei manieren ingezet om aarzelende lezers aan het lezen te krijgen. Vaak op initiatief van de bibliotheek. Zo is tijdens de week van de alfabetisering, in september, door de bibliotheek in Zoetermeer onze nieuwste Leeslichttitel Hoe duur was de suiker? uitgedeeld aan zo’n 100 aanwezigen, nadat men samen eerst de film had bekeken. Een mooi voorbeeld van samenwerking tussen uitgeverij, bibliotheek en ROC. Leeslicht is een reeks die er toe doet. En ook de boeken uit deze serie gaan er steeds aantrekkelijker uitzien.
Belangrijke partners van ons en van de bibliotheek zijn natuurlijk de onderwijsinstellingen. De afdelingen Educatie die helaas bijna allemaal opgeheven zijn, maar ook de MBO’s! Ik wil hier graag een lans breken voor de jongeren op het mbo. Het zijn er zoveel, en de meerderheid heeft zo’n bedroevend laag taalniveau. Als een leerling het mbo verlaat, en u heeft hem niet weten te verleiden tot de bibliotheek, en de school heeft geen lezer van hem kunnen maken, dan zijn we hem kwijt. En dat betekent, dat deze jongere de vaardigheid om te lezen niet onderhoudt, en dus alleen maar verder zal terugvallen in zijn leesvermogen. Bedenkt u eens wat dat voor zijn en onze toekomst betekent? Hoelang kan deze jongere doorgroeien in zijn werk? Wat kan hij doen als fysiek zwaar werk niet meer mogelijk is? En voor ons. Door wie worden we straks verzorgd als we niet meer voor onszelf kunnen zorgen? Door iemand die niet goed kan lezen? Fictie lezen is niet verplicht op het mbo, is geen eindterm, en er is vaak geen tijd voor. Dit moeten we doorbreken! Ik kan het niet vaak genoeg benadrukken, fictielezen maakt betere lezers van ons, én betere mensen. Want door te lezen, leer je je te verplaatsen in andere situaties, in andere culturen, en verbeeldingskracht en empathie maakt je tot een beter burger. Samenvattend. Lezers hebben meer succes.
Gelukkig zijn er al mooie initiatieven op het gebied van samenwerking tussen mbo en bibliotheek! Ik noem het ROC A12. In deze school is de bibliotheek gevestigd! Een eerste stap is hiermee genomen. Het zou mooi zijn als de studenten met hun schoolpasje nu ook nog gewoon boeken konen lenen bij de bibliotheek. De drempel om te lenen is in ieder geval laag. De uitvoering zal door bibliotheek en ROC samen moeten worden bedacht. Een leesclub, een spreekvaardigheidsopdracht (dat is nu wel een verplicht onderdeel) n.a.v. het lezen van een boek, alles is mogelijk. Nog mooier zou het zijn als de politiek, het onderwijs en de bibliotheek voor deze grote groep jonge mensen een project zou kunnen realiseren waarin fictielezen een grote rol speelt binnen de opleiding! Ik wil daar graag over meedenken en praten. Geef deze mensen op het mbo de kans betere lezers te worden, de maatschappij zal er de vruchten van plukken.
Tenslotte. De toekomst. De digitalisering van de bibliotheek. En waarom wij geen voorstander van digitaal lezen zijn. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom iemand moeite heeft met lezen. Traumatische jeugd, te vroeg van school gegaan of gehaald, dyslexie, slechtziend, lager IQ, andere moedertaal etc. Het proces van leren lezen is in ieder geval niet spelenderwijs voltooid. Om nu deze mensen het boek te onthouden is denken wij geen goede zet. Lezen is een vrij nieuwe vaardigheid, als we kijken naar de evolutie van de mens. Men vermoedt dat wij lezen zien als het lopen door een landschap, we kijken af en toe terug, vooruit en opzij, om ons te oriënteren. En met een fysiek boek weten we waar we zijn. U als vaardige lezer weet dat ook. Als u opeens een naam leest van een persoon, en denkt, wie was dat ook alweer, dan bent u in staat om feilloos terug te bladeren naar de passage waar deze persoon voor het eerst geïntroduceerd werd. Kunt u dat ook op uw e-reader?
De Noorse wetenschapper Mangen deed onderzoek naar tekstbegrip bij studenten die van papier een fictietekst lazen, en van een Kindle. De studenten die het boek kregen scoorden aanmerkelijk hoger bij het maken van een samenvatting. Meerdere andere onderzoeken ondersteunen deze uitkomst.
Het is natuurlijk mogelijk dat de mensheid digitaal lezen steeds beter gaat ontwikkelen, maar voor onze doelgroep, de zwakke lezer, vinden wij het E-book vooralsnog geen aanrader.
Naast fictie geven wij ook werkboeken voor jongeren en volwassenen uit. Om bijvoorbeeld tekstbegrip te oefenen, deze krijgt de bibliotheek echter niet te zien. NBD neemt immers geen werkboeken op in haar aanbod aan de bibliotheken. Misschien is het een idee om daar iets op te verzinnen? Kunnen bibliotheken niet gewoon ook werkboeken te koop aanbieden aan potentiele cursisten die via ROC, ETV.nl of anders binnen komen? Als de bibliotheek onderwijs faciliteert binnen haar muren, dan zou het aanbieden van werkboeken misschien een logische volgende stap kunnen zijn.
Ik dank u allen voor de prettige samenwerking, en wens u en ons nog veel plannen, ideeën en een goede gezamenlijke uitwerking hiervan! Lezen doet ertoe!