Met regelmaat belanden ze op mijn bureau. Op A4-formaat gekopieerde versies van onze boeken, kunstig door een school vermenigvuldigd op de eigen kopieermachine, zonder acht te slaan op onze duidelijke verwijzing naar het auteursrecht. Meestal worden deze kopieer-imitaties door een ouder of leerling van een school naar ons toe zijn gestuurd met de vraag of wij dat nou goed vinden. Allereerst: fijn dat u ons waarschuwt! En, antwoord op uw vraag, nee, daar zijn we natuurlijk niet blij mee.
Het is duidelijk. Scholen gaan nog steeds te makkelijk om met het kopiëren van leesmateriaal. Ze zien over het hoofd dat ze daarmee makers en uitgevers benadelen. En dat is funest voor de bestrijding van taalachterstanden, zo stellen wij bij Eenvoudig Communiceren.
Iedereen zal het op school wel eens hebben gedaan: even gauw een kopietje ergens van draaien. Niemand die het merkt of er schade van heeft. Dat lijkt wel zo, maar tel al die kopietjes bij elkaar op, en je ziet dat makers en uitgevers een aanzienlijk deel van hun inkomsten moeten missen.
Onze uitgeverij Eenvoudig Communiceren is al ruim vijfentwintig jaar gespecialiseerd in uitgaven voor laaggeletterden. We hertalen onder meer boeken van bekende schrijvers zoals bijvoorbeeld Özcan Akyol, zodat we mensen die later in hun leven leren lezen een verhaal kunnen aanbieden dat bij hun dagelijkse ervaringen aansluit. Veel van die boeken worden in het onderwijs gebruikt en staan in schoolbibliotheken. Deskundigen zijn het erover eens dat ze een belangrijke bijdrage leveren aan het leesplezier van laaggeletterden. Die blijven daardoor gemotiveerd om hun taalachterstand in te lopen.
Om onze hertalingen te kunnen maken betalen we de rechthebbenden, hertalers, ontwerpers, opmakers, correctoren, drukkers, vertegenwoordigers. We betalen voor de opslag van onze boeken en de distributie. Boekhandels die onze boeken verkopen krijgen van ons een fikse korting op de winkelprijs, zodat zij ook wat kunnen verdienen.
Dat kan alleen uit als onze begroting klopt, als we uit de verkoop genoeg geld binnenkrijgen om iedereen zijn deel te betalen. Helaas merken we al enige tijd dat er scholen zijn, die voor de even goedkope als kortzichtige oplossing kiezen en een boek gewoon dertig keer kopiëren. Zeg je daar iets van, dan is het argument telkens dat op die manier zoveel mogelijk laaggeletterden van de boeken profiteren. Een goed doel, waar wij toch zeker ook voor zijn?
Natuurlijk zijn we dat. Alleen niet op deze manier. Want zo is het op de langere termijn funest, juist voor die laaggeletterden. Want als wij niet worden betaald, kunnen we onze boeken niet meer uitgeven en staat iedereen straks met lege handen.
Ik pleit voor meer bewustwording in met name het onderwijs. Natuurlijk is de bestrijding van laaggeletterdheid een nobel streven, maar net zoals een docent terecht betaald wil worden voor zijn werk, zo kunnen wij het niet zonder beloning. Valt die weg, dan kunnen wij onze bijdrage niet meer leveren en zijn we nog veel verder van huis. Denk daarom voordat u kopieert, zeker in het onderwijs.