De zon zakt langzaam achter de horizon van Amsterdam. Een rozig licht valt over de daken van het historische centrum. Op de vierde verdieping van boekhandel Scheltema op het Rokin verzamelt zich een groep liefhebbers van de Nederlandse taal én de hond van Karin Giphart. Met een glas wijn in de hand zoekt iedereen en plekje in de zaal. Het is de aftrap van de eerste feestelijke bijeenkomst ‘Eenvoudig Communiceren 25-jaar’.
Lies Petersen van Oefenen.nl presenteert. Het thema van deze avond is ‘Eenvoudig Communiceren: Toen & Nu.’ Met schrijvers van het laatste uur zoals Johan Fretz en Frank Krake, maar ook met Conny Reijngoudt, directeur van Bibliotheek aan den IJssel die vanaf het begin bijdraagt aan het ‘Aanvalsplan Laaggeletterdheid’ en hierbij altijd nauw heeft samengewerkt met Eenvoudig Communiceren. Maar eerst wordt het woord gegeven aan directeur Ralf Beekveldt, die voor het eerst in zijn leven de cover siert van een glossy magazine. Het tijdschrift RALF is eenmalige jubileumuitgave.
‘Waar zal ik beginnen…’, mijmert Beekveldt. ‘Bij het opzetten van de Okee-krant: een eigen medium voor een doelgroep zonder stem, of bij de PrO-krant: de zusterkrant voor jongeren in het praktijkonderwijs, waarmee we voor het eerst (met 20.000 lezers) succes boekten?’
Zo uit de losse pols zijn er heel wat gebeurtenissen te noemen die iets essentieels markeren in de geschiedenis van 25 jaar Eenvoudig Communiceren. Om nog maar niet te beginnen over de mensen waarmee Eenvoudig Communiceren samenwerkingen aanging. Mensen die zich, zoals prinses Laurentien bijvoorbeeld, altijd hebben ingezet om laaggeletterdheid aan te pakken.
‘Lezen is een werkwoord’, zegt Beekveldt. ‘Om er werk van te maken is het belangrijk om meters te maken. Oefenen, oefenen, oefenen. En dat gaat het beste als je er plezier aan beleeft. Dat doen wij. Het onmogelijke mogelijk maken,’ besluit hij. En daar gaat de uitgeverij de komende jaren mee door mee door, in Nederland, maar ook in België, Duitsland, Engeland en Spanje.
De volgende spreker die het podium beklimt is Karin Giphart. Ze begon bij Eenvoudig Communiceren als ‘hertaler’ onder leiding van Nicolet Oost Lievense, die nog steeds eindredacteur bij Eenvoudig Communiceren is. Naast haar gebruikelijke literatuur besloot Giphart om ook literatuur voor de laaggeletterde jeugd te gaan schrijven. Ze schreef boeken als Overstroming en Ontvoering. De boeken zijn een groot succes, ook onder leerlingen die minder leesproblemen hebben. ‘Uiteindelijk is het toch altijd het verhaal waar het om gaat’, zegt Giphart. Toch zit er een grote uitdaging in simpel schrijven, want hoe houd je het beeldend zonder teveel uit te weiden? ‘Eenvoudig schrijven is ontzettend moeilijk. Maar ervaring maakt het makkelijker’, zegt Giphart daarop. ‘En dat geldt natuurlijk ook voor lezen. Daar zet ik me graag voor in.’
Iets waar Frank Krake het roerend mee eens is. Hij bood zijn boek De laatste Getuige gratis aan Eenvoudig Communiceren aan voor een ‘hertaling’, nadat hij een interview met Ralf Beekveldt in Boekblad las. Krake is blij met het resultaat. ‘Het is knap om een boek van 400 pagina’s terug te brengen naar, wat is het, 124? Ik zou het niet kunnen.’ De laatste getuige vertelt het bijzondere verhaal van Wim Aloserij, die in de Tweede Wereldoorlog maar liefst drie concentratiekampen en een scheepsramp overleefde.
Krake is met hem terug gegaan naar een van die kampen. Aloserij vertelde hem in detail wat waar gebeurd was. ‘Vooral de vergevingsgezindheid die Aloserij op zijn 94e tentoonspreidde was ongelooflijk,’ zegt Krake. Hij citeert Aloserij: ‘We zijn op de wereld gezet om lief te hebben. Degene die je haat voelt dat niet eens, de enige die daar last van heeft dat ben je zelf. Nee hoor: ik vergeef iedereen.’ Krake: ‘Nou, die boodschap help ik graag verspreiden.’
Yvonne Kroonenberg begon bij Eenvoudig Communiceren door zeven verhalen van zichzelf uit te kiezen en te hertalen. Kroonenberg dacht dat ze het eenvoudig schrijven wel aardig onder de knie had, maar dat was overmoed, zegt ze. ‘Hoofdschuddend keek Ralf Beekveldt me aan. “Jérôme [Jacquot, Coördinator Effectief Communiceren] helpt je wel even hiermee”, zei hij. "Nou, Jérôme hielp me dus wel even uit die droom.” Inmiddels is Kroonenberg uitgegroeid tot een van de huisauteurs van Eenvoudig Communiceren. ‘Laaggeletterdheid heeft veel te maken met angst. Ik ben zelf altijd bang geweest. Ik vind een wasstraat eng. Bang dat ik de instructies niet begrijp. En ik ben dan nogal behoorlijk belezen, elitair tot in de poriën. Kun jij je voorstellen hoe dat moet zijn voor iemand die laaggeletterd is? Je wilt je auto laten wassen maar er staat een roman naast die je eerst moet lezen voor instructies.’
En lezen is onderhouden. Je kunt het gewoon verleren. Daarom zijn de boeken van Eenvoudig Communiceren ook zo belangrijk, vindt Kroonenberg. ‘En echt. Juffen en bibliotheekmedewerkers, iedereen die helpt het lezen te bevorderen: een hele regen van lintjes krijgen jullie van mij.’
Dan wordt Johan Fretz het podium opgevraagd. Hij vertelt hoe zijn boek Onder de paramariboom tot stand kwam. ‘Welkom thuis,’ zei een grondsteward op het vliegveld van Paramaribo, waar hij min of meer toevallig een presentatie kwam geven. Fretz zag zichzelf tot die tijd vooral als Hollander, maar dit warme welkom deed wat met hem. Hij herkende zichzelf in veel van de Surinamers die hij sprak: ‘Ik deel hun kernwaarden van zachtheid en liefde. En het feit dat Surinamers graag veel met hun handen praten’. Ook zijn liefde voor taal zag hij terug in zijn Surinaamse familie. ‘Een oom van mij zei bijvoorbeeld over zijn overleden geliefde: “Ik wou dat ik haar graf was, dan kon ik haar voor altijd omarmen,”’ illustreert Fretz. Hij realiseerde zich dat er toch misschien meer dan een kort bezoek aan Suriname in zat. Het werd de roman Onder de paramariboom.
‘Ik wilde graag met humor over een beladen onderwerp als de zoektocht naar je identiteit schrijven.’
Als Conny Reijngoudt, directeur van de Bibliotheek aan den IJssel, het podium opkomt, schenkt zij ons een blik in het bibliotheekwezen. Reijngoudt vecht al jaren tegen laaggeletterdheid in Nederland. ‘Als laaggeletterde jongeren de bibliotheek inlopen is het alsof ze op de Berlijnse muur stuiten. De bibliotheek is geen plek waar ze uit zichzelf heengaan. Maar dankzij de juiste aanpak van bibliotheken en hun brede netwerk worden die jongeren nu toch naar de bieb gebracht. En zo doen we het samen: de overheid, het onderwijs, de bibliotheek, en de uitgever van makkelijk leesbare boeken.’
Ook Saarein te Brake kan zich vinden in het ideële achter Eenvoudig Communiceren. Ze heeft dezelfde missie, maar dan toegespitst op poëzie. ‘Door gedichten op muziek te zetten wil ik een doelgroep bereiken die uit zichzelf nooit een gedicht zou lezen.’ Met onder andere het gedicht Ja van Hester Knibbe weet Saarein de avond prachtig af te sluiten. Op naar de borrel!
We ontvangen u graag op onze volgende feestelijke bijeenkomst in Scheltema. Meldt u zich even aan bij info@eenvoudigcommuniceren.nl?
