Sommige mensen verslinden het ene na het andere boek. Anderen doe je beslist geen plezier met een boek. Maar wat is dat eigenlijk, plezier in lezen? Waarom ervaart niet iedereen automatisch leesplezier? En hoe komt het dat leesplezier lastig is aan te leren?
Een kast vol vrienden
Als lezen een feest is, de letters een woord vormen en de woorden zinnen en de zinnen een verhaal. Een verhaal over echte mensen, over de liefde, de natuur of een sport. Een verhaal over de toekomst of het verleden. Een verhaal over wetenschap of misdaad. Maar altijd een verhaal dat ook over mij gaat. En waardoor ik de wereld iets beter begrijp. Waardoor ik blij word, of boos, of verdrietig. Lize Smit, schrijfster van Het smelt. vertelde tijdens de Dag van het Literatuuronderwijs: ‘Als ik een goed boek lees, worden de personages mijn vrienden. Als ik het boek uit heb, dan zet ik het in mijn kast. Mijn kast staat vol boeken. Ik heb dus veel vrienden.’
Neerwaartse spiraal
Maar lezen is niet voor iedereen een feest. Als je moeite hebt met lezen. Als je vroeger boeken moest lezen die jou niet boeiden. Als je de woorden niet begrijpt. Als je denkt dat je dom bent omdat je een verhaal niet snapt. Kortom; als je te weinig leeservaring hebt om door te zetten. Om het boek wél uit te lezen. Dan zit je in een neerwaartse spiraal. Je vindt lezen moeilijk, je doet het dus maar niet. En zo word je er nóg minder goed in, en vind je het nóg minder leuk.
Zo lukt het wel!
Kan het ook anders? Ja! Waar we eerst aan moeten werken, is het opbouwen van een positieve leeservaring. Het boek is niet je vijand, maar je vriend. Het verhaal vertelt je dingen die je wilt weten, belangrijke dingen voor jou, nu, op dit moment. Daarom geen moeilijke boeken, geen zware kost. Maar makkelijke, toegankelijk geschreven verhalen, passend bij jouw belevingswereld en leesniveau. Als dat lukt, dan is de eerste stap gezet. De niet-lezer leest een boek (uit).
Opbouwen
Dit is pas het begin. Nu moeten er veel boeken volgen. Steeds op het juiste leesniveau, dus hopelijk steeds een beetje moeilijker. Dicht bij de belevingswereld blijven is belangrijk in deze fase, anders haakt de nieuwe lezer alsnog af. Lees je in de onderbouw van het vmbo? Schaf dan boekenboeien.nl aan. Twintig aansprekende titels voor juist díe groep jongeren waar relatief veel zwakke lezers tussen zitten.
Ken je klassiekers
Wil je je havo-leerling aan de klassiekers krijgen? Probeer het dan eens met Leeslicht of met Literatuur voor Beginners. Lees in de onderbouw de vereenvoudigde versie en het jaar daarna het echte boek. Gebruik het lesmateriaal (gratis bij afname van een klassenset) en geef de leerlingen de kans zélf hun voorkennis te ontwikkelen en activeren. Werkt veel beter dan luisteren naar een introductie van de docent!
Leesplezier
Nu hebben we de onwillige lezer in kleine stapjes tot lezen verleid. Hoe help je hem of haar bij het ervaren van oprecht leesplezier? Kijken naar de verfilming van het boek, een video maken over het verhaal, een ander einde schrijven voor een boek. Het zijn allemaal activerende werkvormen om het verhaal te verwerken. En hoe meer je leest, des te minder heb je die middelen nodig. Uiteindelijk zitten de meeste vrienden gewoon in je hoofd, en staan ze daarna in je boekenkast!
Eenvoudig Communiceren
Voor veel mensen zijn 'gewone' boeken veel te moeilijk. Daarom maakt uitgeverij Eenvoudig Communiceren romans en werkboeken in eenvoudig Nederlands. Door een eenvoudigere verhaalstructuur, kortere zinnen, grotere letters, eenvoudigere grammatica en makkelijkere woorden. Zo kunnen jongeren en volwassenen die moeite hebben met lezen opeens wél een boek uitlezen. Dat geeft zelfvertrouwen en brengt het plezier in lezen terug.