Voorafgaand aan Kamerverkiezingen neem ik altijd de verkiezingsprogramma’s door, omdat ik benieuwd ben wat partijen willen doen aan leesbevordering en het terugdringen van laaggeletterdheid.

Dat was tot nu toe een treurige activiteit. Jarenlang bestonden taalachterstand en leesbevordering in de politiek simpelweg niet. Maar deze keer staat het onderwerp vol op de agenda in Den Haag. Ik was daarom benieuwd en begon in willekeurige volgorde te lezen, zonder politieke voorkeur.

Om te beginnen krijgen GroenLinks, Partij voor de Dieren, D66, SGP en ChristenUnie een compliment. Zij hebben een eenvoudige versie van hun verkiezingsprogramma laten maken. Dat wil zeggen dat zij de omvangrijke doelgroep van minder- of anderstaligen zien staan! Een opsteker. Twee van de bovengenoemde partijen (we laten kies in het midden wie) hebben ons zelfs gevraagd om die vereenvoudiging door te voeren. En dat betekent dat men ons ook ziet staan. Blosjes!

Alle lof dus voor de erkenning van minder leesbegaafden. Maar een vereenvoudiging van het programma zegt natuurlijk niets over de beleidsvoornemens. Daarom pakte ik de volledige teksten erbij.

De Partij voor de Dieren maakt zich sterk voor verbetering van reken- en taalvaardigheid; zo komt er meer tijd en ruimte voor het bevorderen van leesplezier. GroenLinks laat weten dat het de marktwerking in onder meer het taal- en inburgeringsonderwijs wil terugdringen. Net als voor de SP is voor GroenLinks leesbevordering een thema dat vooral geassocieerd wordt met nieuwkomers; de talloze autochtone Nederlanders met een taalachterstand worden niet genoemd.

Na het voornemen dat ‘elke leerling het onderwijs met goede lees-, reken- en schrijfvaardigheden verlaat’, waar meer aandacht voor taal op school toe moet leiden, komt de PvdA met een ‘groot offensief tegen laaggeletterdheid. (…)’. Daarmee wil de partij ervoor zorgen dat ‘iedereen kan meedoen in een steeds meer digitale informatiesamenleving’. Ze pleiten ook voor goedkope toegang tot taallessen.
Scholen krijgen de middelen om voor een breed aanbod van boeken te zorgen, zodat zij een schoolbibliotheek kunnen inrichten. Ook komen er meer betaalbare en laagdrempelige taallessen voor volwassenen.’

Onderwijspartij D66 is helder, hoewel ze voortborduurt op de bestaande lijn: de partij kent de bibliotheken en taalhuizen een belangrijke rol toe bij het bevorderen van leesvaardigheid.
‘Elke leerling leert goed lezen, schrijven en rekenen. Het is de basis om verder te leren. Nieuwkomers en laaggeletterden krijgen de kans om in schakelklassen of taalhuizen beter te worden in taal en rekenen. Zo kunnen ook zij meedoen in de samenleving.’

De VVD noemt taalachterstand en leesbevordering nergens expliciet, maar wil wel inzetten op ‘modernisering van het onderwijsprogramma op de basis- en middelbare school, waarbij hogere eisen aan de basisvaardigheden lezen, schrijven, taal en rekenen de kern vormen en we techniek en burgerschap toevoegen.’ De liberalen willen ook dat kinderen in de opvang vanaf twee jaar oud gaan leren (een idee dat overigens onder didactici als nogal omstreden geldt), en vinden daarbij het CDA aan hun zijde: ‘De nieuwe regeling voor de kinderopvang biedt nieuwe mogelijkheden om achterstanden in taal en ontwikkeling terug te dringen voordat de kinderen naar de basisschool gaan. Wij bieden basisscholen de ruimte voor een “groep nul”, waarbij kinderen vanaf hun derde jaar al een paar dagen per week naar school gaan.’

De christendemocraten noemen de dalende leesvaardigheid onder scholieren ‘een van de grootste opgaven voor het onderwijs in de komende jaren’ en willen de ‘lol in lezen’ weer terug. Net als de ChristenUnie, die vindt dat het leesonderwijs daarvoor op de schop moet: ‘Plezier in het lezen moet weer centraal komen te staan. Het examenvak Nederlands wordt binnen de lopende curriculumverbetering met voorrang herzien. Er komt een ambitieuze leesagenda met extra middelen voor leesbevordering op scholen en in bibliotheken.’

Kortom, het thema hangt er niet meer los bij, maar is volop op de radar. En er valt dit keer echt iets te kiezen, waarbij de PvdA de grootste sprong naar voren lijkt te willen maken. Het fijne is dat zo langzamerhand vrijwel alle partijen het belang van geletterdheid inzien.

Volg Eenvoudig Communiceren via Twitter, LinkedIn en Facebook