En dan ben je ineens de Ambassadeur van de Alfabetisering in Duitsland.
Een eretitel die slechts een keer per 5 jaar uitgereikt wordt door het Bundesverband für Alphabetisierunng und Grundbildung (BVAG), de Duitse organisatie die opkomt voor de belangen van laaggeletterden – een soort kruising tussen Stichting ABC en Stichting Lezen en Schrijven. Een prestigieuze onderscheiding: in de rij van prijsdragers bevinden zich onder andere ministers, beroemde voetballers, en bekende journalisten.
Afgelopen vrijdag mocht ik hem ontvangen, als eerste Nederlander. Dit vanwege mijn rol als oprichter en directeur van uitgeverij Spass am Lesen Verlag, de Duitse zusterorganisatie van Eenvoudig Communiceren. Een hele plechtigheid was ervoor opgetuigd, in de historische raadzaal van de stad Münster, de stad waar het Bundesverband gevestigd is. Op mijn toespraak had ik geoefend, maar niet op het in de plooi houden van mijn gezicht bij de overhandigingsspeech (de Laudatio) die werd uitgesproken door Marion Dobert, een van de grondleggers van het BVAG en bekend activiste op het gebied van volwassenenonderwijs en alfabetisering.
Dobert sprak over pionierschap, over activisme, over tovenaarsschap om van literatuur geslaagde makkelijke boeken te maken, over de erkenning die ik na dertig jaar (waarvan de helft ook actief in Duitsland) wel verdiende. De lof bleef maar stromen, als lava, en ik voelde hoe mijn gezicht steeds roder werd en hoe ik op wolken leek te lopen – wat de rest van de dag zo zou blijven.
In mijn dankwoord benadrukte ik dat een groot en goed aanbod van makkelijke boeken onmisbaar is in de strijd tegen laaggeletterdheid en dat ik de prijs beschouw als een bewijs dat ik daarin niet alleen sta. En er zijn méér overeenkomsten tussen onze uitgeverij en het Bundesverband. Niet alleen zijn we in dezelfde stad gevestigd, maar ook hebben we dezelfde soort geschiedenis achter de rug, waarbij het telkens terugkerende thema is: je plek bevechten. Hoewel er tegenwoordig duidelijk meer aandacht voor laaggeletterdheid is dan vroeger, blijft er nog altijd een taboe-achtige schaduw omheen hangen. Ook de politiek is wisselend in haar standvastigheid bij de bestrijding ervan.
Het BVAG houdt het thema levend in de maatschappij en zorgt ervoor dat mensen gemotiveerd worden om zich te scholen, en dat er vervolgens ook scholing ís. Spass am Lesen neemt het deel voor haar rekening dat mensen met basisvaardigheden een leesaanbod hebben. Dat er geoefend kan worden met die vaardigheden; dat die niet ongebruikt in de lucht blijven hangen. Heel belangrijk, want stilstand is achteruitgang. Wie laaggeletterd is, moet vooral blijven lezen. Leeskilometers maken.
We sluiten dus op elkaar aan, zo sloot ik af. Samen staan we ervoor dat onze doelgroep wordt waargenomen. Dat ze een plaatsje blijven krijgen op de politieke agenda. En dat mensen zich niet meer voor hun laaggeletterdheid hoeven te schamen.