Zal ik u een geheim verklappen? Wij hebben in ons team iemand die een hekel heeft aan lezen. Werkelijk waar: wij zijn een uitgeverij met als hoogste doel leesbevordering, alle medewerkers hebben een grote passie voor lezen en literatuur, en tóch is een van hen absoluut leesschuw. Boeken vindt hij (ja, het is een hij) maar niks, hij kijkt liever films. Sport, en met name voetbal, is zijn grootste passie; als zijn favoriete team speelt, trillen zijn handen van de nervositeit, weken van tevoren is hij erover in spanning. Wij leven dan geduldig mee - niet zozeer om hem, maar om tijdig op de hoogte te zijn: we weten dat we bij verlies ver uit zijn buurt dienen te blijven.
Hij is de typische buitenstaander in onze groep. Redactievergaderingen vindt hij eigenlijk tijdverspilling. Met zichtbare tegenzin schuift hij aan, om vervolgens met rebelse trots de rol van dwarsligger te spelen. Als zijn collega's enthousiast over boeken praten, zie ik nauwelijks verholen verbazing in zijn ogen. Alhoewel hij al bijna 15 jaar bij ons werkt, blijft het idee dat lezen voor 'bollebozen' is, voor nerds, onverwoestbaar in zijn hoofd aanwezig.
Gelukkig hindert zijn positie van fervente niet-lezer onze bedrijfsvoering niet in het minst. Hij is onze vormgever, onvermoeibaar ontwerpt en creëert hij tientallen boeken per jaar voor ons. Zijn covers zijn vaak wondertjes van vernuft, die ontstaan uit innovatieve associaties en een ongelooflijk gevoel voor dynamisch beeld en kleurrijke composities.
Of hij stiekem behoort tot de doelgroep van 2,5 miljoen mensen die moeite hebben met lezen en schrijven - de doelgroep die de afgelopen weken weer zo vaak ter sprake kwam - kan ik niet met zekerheid zeggen. Hij zou in elk geval zwaar beledigd zijn als ik het zou suggereren. Laten we het erop houden dat zijn focus op visuele ruimtelijkheid zich slecht verdraagt met lettertjes.
Maar één ding is zeker: zijn aversieve houding ten opzichte van lezen helpt ons in elk geval enorm om onze doelgroep niet te doen vergeten. Hij zorgt ervoor dat we niet in een sektarische bubbel terechtkomen als uitgeverij. Dat we niet wegzakken in idealisme en vergeten voor wie we werken. Hij houdt ons scherp door in zijn eentje de doelgroep te vertegenwoordigen. Zijn zuinige mondje tijdens brainstorms over nieuwe titels heeft ons al vaker voor uitglijders behoed. Vooral op de momenten dat wij vanuit onze culturele doelstellingen nieuwe titels verzinnen, die voor de doelgroep waarschijnlijk niet interessant zijn.
Precies daarom vind ik zijn aanwezigheid zo essentieel. Overigens ook omdat hij het levende bewijs vormt dat een individuele desinteresse in lezen en schrijven niet onmiddellijk betekent dat iemand hulpeloos aan de goden is overgeleverd. Je wordt er niet meteen een zieligerd door, al doet veel van de communicatie rondom het thema laaggeletterdheid ons soms anders geloven.
Goed, u kent nu ons geheim. Mocht u straks nog even door onze website scrollen, dan weet u nu dat alle covers en binnenwerken die u ziet door onze geniale 'niet-lezende' vormgever zijn gemaakt. En als u dan - hopelijk - bij elke titel denkt: goh, die zou ik wel willen lezen, dan is dat, tja, toch deels zijn verdienste.